Financial Times ‘ın haberine göre Avrupa Birliği (AB), savunma sanayisini güçlendirmek amacıyla oluşturduğu 150 milyar euro’luk yeni savunma fonuna, ABD, İngiltere ve Türkiye merkezli silah şirketlerini dahil etmeyecek. AB Komisyonu tarafından Çarşamba günü sunulan teklife göre, yalnızca AB savunma şirketleri ve Birlik ile savunma anlaşması imzalamış üçüncü ülkelerin firmaları fon kapsamında destek alabilecek.
Teklif, üçüncü bir ülkenin “tasarım yetkisine” sahip olduğu veya kullanımına kısıtlama getirdiği ileri savunma sistemlerinin de fon dışı bırakılmasını öngörüyor. Bu durum, ABD’li savunma şirketi RTX tarafından üretilen Patriot hava ve füze savunma sistemi gibi, Washington’un kullanımına kısıtlama getirdiği silahları da kapsıyor.
Bu politika, Fransa başta olmak üzere, kıtanın savunma yatırımlarında “Avrupa’dan satın al” yaklaşımını benimseyen ülkeler için önemli bir zafer olarak görülüyor. ABD’nin uzun vadeli güvenilirliği konusunda endişeler taşıyan Avrupa ülkeleri, özellikle Donald Trump yönetimiyle birlikte bu konuda daha temkinli bir yaklaşım benimsemeye başladı.
Fon kapsamında, ürün maliyetinin en az %65’inin AB, Norveç ve Ukrayna’da harcanması gerekecek. Kalan %35’lik kısım ise AB ile güvenlik anlaşması yapan üçüncü ülkelerden tedarik edilebilecek.
İngiltere ve Türkiye Fon Dışında Kalabilir
İngiltere, AB’nin bu girişimine dahil olmak için yoğun lobi faaliyetleri yürütse de, müzakereler henüz sonuç vermedi. İngiltere Savunma Bakanlığı, Avrupa güvenliği için ortak çalışmaya hazır olduklarını belirtirken, Avrupa’nın savunma sanayisinin bölünmemesi gerektiğini vurguladı. Ancak Londra ve Brüksel arasında yürütülen savunma ve güvenlik ortaklığı görüşmeleri, balıkçılık hakları ve göç politikaları gibi tartışmalı konular nedeniyle tıkanmış durumda.
AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Ukrayna’daki savaşın, dış kısıtlamalar olmadan silahlanmanın önemini gösterdiğini belirterek, “Krizi yönetmek için orduların ellerinin serbest olması gerekir” dedi.
İngiltere ve Türkiye’nin fon dışında bırakılması, Avrupa savunma sektöründe büyük belirsizlikler yaratabilir. İngiltere merkezli savunma devleri BAE Systems ve Babcock International gibi şirketler, İtalya ve İsveç gibi AB ülkeleriyle derin iş birliklerine sahip.
Savunma Sanayisinde Ayrışma Endişesi
Fransa, uzun süredir AB’nin savunma harcamalarının sadece Avrupa merkezli şirketlere yönlendirilmesini savunsa da, Almanya, İtalya, İsveç ve Hollanda gibi ülkeler, AB dışındaki savunma üreticileriyle yakın bağlara sahip olmaları nedeniyle bu yaklaşıma karşı çıkıyor.
Önerinin yürürlüğe girmesi için AB üyesi ülkelerin çoğunluğunun onayı gerekiyor.
