Mehmet Akif Ersoy, Türk edebiyatının ve milli mücadelenin en önemli isimlerinden biridir. Şair, yazar, akademisyen ve milletvekili olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarına kadar birçok alanda etkili olmuştur. En büyük eseri, Türk milletinin bağımsızlık ruhunu yansıtan İstiklal Marşı’dır.
2. Mehmet Akif Ersoy’un Hayatı
Doğumu ve Ailesi:
Mehmet Akif Ersoy, 20 Aralık 1873’te Osmanlı İmparatorluğu’nun İstanbul Fatih ilçesinde dünyaya geldi. Babası Tahiru’l-Mehmet Efendi, dönemin saygın din âlimlerinden biriydi. Annesi Emine Şerif Hanım ise Buhara asıllı bir ailenin kızıydı.
Eğitim Hayatı:
Küçük yaşta Arapça ve Farsça öğrenen Mehmet Akif, ilköğrenimini Fatih’te tamamladıktan sonra Mülkiye Mektebi’ne (bugünkü Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) başladı. Ancak babasının vefatı ve evlerinin yanması nedeniyle eğitimine devam edemedi. Bunun üzerine Ziraat ve Baytar Mektebi’ne (Veteriner Fakültesi) girdi ve 1893’te birincilikle mezun oldu.
3. Mehmet Akif’in Meslek Hayatı ve Görevleri
Veteriner Hekimlik Kariyeri:
Mezuniyetinin ardından Ziraat Bakanlığı’nda veteriner müfettişi olarak görev aldı. Anadolu’yu karış karış gezerek hayvan hastalıklarıyla ilgili çalışmalar yürüttü.
Edebiyat ve Öğretmenlik:
Mehmet Akif, edebiyata olan ilgisi nedeniyle çeşitli dergilerde şiirler ve yazılar yazdı. Dârülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) edebiyat dersleri vererek akademik hayata da katkıda bulundu. Aynı zamanda Sebilürreşad dergisinin başyazarıydı ve bu dergide milli mücadele ruhunu işleyen yazılar kaleme aldı.
4. Milli Mücadele Döneminde Mehmet Akif
Osmanlı’nın çöküş döneminde ve I. Dünya Savaşı’nın ardından başlayan işgal yıllarında Mehmet Akif, Kurtuluş Savaşı’na aktif destek verdi. Anadolu’ya geçerek Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde başlayan bağımsızlık mücadelesine katıldı. Halkı bilinçlendirmek amacıyla camilerde ve meydanlarda coşkulu hutbeler vererek milli mücadeleyi teşvik etti.
5. İstiklal Marşı’nın Yazılışı ve TBMM’de Kabulü
Kurtuluş Savaşı sürerken, Milli Mücadele ruhunu yansıtan bir marş yazılması amacıyla Maarif Vekâleti (Milli Eğitim Bakanlığı) tarafından 1921 yılında bir şiir yarışması düzenlendi. Mehmet Akif, para ödülü olduğu için başlangıçta katılmak istemedi. Ancak dönemin Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ısrarı üzerine şiirini yazdı.
Mehmet Akif’in eseri, 12 Mart 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) büyük bir coşkuyla kabul edildi. Marş okunurken milletvekilleri ayakta alkışladı ve gözyaşları içinde dinledi. Mehmet Akif, aldığı para ödülünü Kızılay’a bağışladı.
6. Mehmet Akif’in Eserleri
Mehmet Akif, sadece İstiklal Marşı ile değil, kaleme aldığı diğer eserlerle de Türk edebiyatına büyük katkılar sundu. En önemli eserleri arasında şunlar yer alır:
- Safahat (1911-1933): Yedi kitaptan oluşan şiir külliyatıdır.
- Süleymaniye Kürsüsünde (1912): Toplumsal eleştiriler içeren önemli bir eserdir.
- Hakkın Sesleri (1913): İslam düşüncesini ve milli ruhu anlatan şiirler içerir.
- Fatih Kürsüsünde (1914): Osmanlı’nın son dönemindeki sosyal sıkıntıları ele alır.
- Asım (1924): Gençliğe ve eğitime dair önemli mesajlar içeren bir kitaptır.
7. Mehmet Akif’in Siyasi ve Akademik Yaşamı
Kurtuluş Savaşı sonrası Mehmet Akif, Burdur milletvekili olarak TBMM’de görev aldı. Ancak siyasetten uzak kalmayı tercih ederek tekrar edebiyat ve akademik çalışmalara yöneldi.
1925’te Sebilürreşad dergisi kapatılınca Türkiye’den ayrılarak Mısır’a gitti. Burada Kahire Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi. 1936’da ağır bir hastalığa yakalanınca Türkiye’ye döndü.
8. Mehmet Akif Ersoy’un Vefatı
Mehmet Akif Ersoy, 27 Aralık 1936 tarihinde İstanbul’da hayata gözlerini yumdu. Cenazesi, büyük bir kalabalığın katıldığı bir törenle Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi. Devlet töreni yapılmayan cenazesi, halkın omuzlarında taşındı ve mezarına bayrak sarıldı.
9. Mehmet Akif Ersoy’un Mirası ve Etkisi
Mehmet Akif, Türk edebiyatının en önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir. Milli ve manevi değerleri yücelten eserleri, günümüzde de ilham kaynağı olmaya devam etmektedir. Onun dizeleri, bağımsızlık ve vatan sevgisinin en güçlü ifadelerinden biri olmuştur.
İstiklal Marşı’nın yazarı olarak anılan Mehmet Akif, aynı zamanda milli ve dini değerlere bağlı, vatanperver bir aydın olarak Türk milletinin hafızasında yaşamaktadır. Bugün pek çok okul, cadde ve kültür merkezi onun adını taşımaktadır.
10. Mehmet Akif Ersoy’a Dair Anma ve Etkinlikler
Her yıl 12 Mart’ta İstiklal Marşı’nın kabulü ve Mehmet Akif Ersoy’un anısına çeşitli etkinlikler düzenlenir. Ayrıca, doğum günü olan 20 Aralık haftasında da anma programları gerçekleştirilir.
Onun şu sözü, milletimizin bağımsızlık ruhunu en iyi şekilde yansıtmaktadır:
“Allah bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırmasın!”
