Türkiye, son zamanlarda üst üste yaşadığı felaketlerle sarsılıyor: Yıkıcı depremler, orman yangınları ve asker ölümleri gibi olaylar, toplumu derinden etkiliyor. Bu denli büyük çaplı olaylar karşısında kamuoyunda doğal olarak bir sorumluluk arayışı doğuyor. Ancak bu felaketlerin ardından, siyaset kurumundan veya ilgili kamu görevlilerinden istifa eden kimsenin olmaması, ciddi bir tartışma konusu haline gelmiş durumda.
Demokratik bir sistemde, kamuyu ilgilendiren önemli olaylar ve özellikle de telafisi güç hatalar sonrası, siyasetçilerin ve üst düzey bürokratların sorumluluk alarak istifa etmesi, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesinin temel bir göstergesidir. Bu, sadece bireysel bir erdem meselesi değil, aynı zamanda siyasi kültürün ve kurumsal yapının ne kadar sağlam olduğunun da bir işaretidir. Başka ülkelerde, çok daha küçük çaplı olaylar dahi bakanların veya ilgili yöneticilerin istifasına yol açabilirken, Türkiye’de durum neden farklı seyrediyor?
Bu durumun ardında birden fazla neden yatıyor olabilir. Öncelikle, siyasi iklimin polarize olması ve her türlü eleştirinin doğrudan siyasi bir saldırı olarak algılanması, sorumluluk üstlenmeyi zorlaştırıyor. İstifa, çoğu zaman bir zayıflık göstergesi olarak algılanıyor, oysa ki gelişmiş demokrasilerde bu, siyasetçinin güçlü ve onurlu bir duruş sergilediği şeklinde yorumlanır.
İkinci olarak, kamuda liyakat ve kariyer güvencesi sorunları, kişilerin koltuklarını kaybetme korkusuyla hareket etmelerine yol açabilir. İstifa etmek yerine, olayın üzerinin örtülmesine veya sorumluluğun başkalarına atılmasına yönelik bir eğilim gözlemlenebilir. Bu da uzun vadede kurumların güvenilirliğini zedeler ve toplumsal hoşnutsuzluğu artırır.
Son olarak, toplumsal beklentilerin ve eleştirel düşüncenin yeterince güçlü olup olmadığı da önemli bir faktör. Kamuoyunun istifa beklentisini yeterince dile getirememesi veya bu beklentinin karşılık bulmaması, siyasetçilerin ve bürokratların kendilerini daha az sorumlu hissetmelerine neden olabilir.
Elbette, her olayın kendine özgü koşulları vardır ve her istifa talebi haklı olmayabilir. Ancak yaşanan son felaketlerin büyüklüğü ve etkilediği insan sayısı göz önüne alındığında, hesap verebilirlik ilkesinin ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkıyor. Türkiye’nin bu zorlu dönemecinde, siyasi kültürde sorumluluk almanın ve bedel ödemenin bir zafiyet değil, bir erdem olduğunun anlaşılması, gelecekteki olası krizlerin yönetiminde çok daha sağlıklı bir yol izlenmesini sağlayacaktır.
